Hvað á að gera í staðinn?

Þetta eru óþægilegar ráðstafanir en hvaða leiðir aðrar eru raunhæfar? Eigum við að hækka tekjuskatta? Hækka komugjöld á sjúkrahús? Lækka ellilífeyri eða tryggingar í almannatryggingakerfin? Lækka atvinnuleysisbætur? Minnka fæðingarorlof? Stytta skóladaginn? Hækka virðisaukaskatt á matvöru?

Allar ráðstafanir hafa erfiðar afleiðingar.

Hvernig væri að benda á aðrar raunhæfar leiðir þegar menn gagnrýna þessar hækkanir á sköttum á eldsneyti, áfengi og tóbak.

Mjög óvinsælar aðgerðir

Afleiðingar stjórnarstefnu Bush stjórnarinnar

Ofbeldið gagnvart föngum bandaríkjastjórnar í Abu Ghraib fangelsinu og öðrum fangelsum bandarískra stjórnvalda í Írak, Afganistan og annarstaðar var afleiðing meðvitaðrar stefnu stjórnarinnar í meðferð fanga eins og oft hefur komið fram. Á henni ber Bush forseti ábyrgð ásamt öðrum mönnum í ríkisstjórn sinni, fyrst og fremst Cheney og Rumsfeld.

Meðferð fanga bandaríkjanna er ekki verri heldur en í mörgum einræðislöndum sem eru bandamenn bandaríkjanna, sennilega er hún oftast betri. Hinsvegar eiga bandaríkin sem lýðræðisríki að vera fyrirmynd annarra landa í meðferð stríðsfanga og þau eiga auðvitað að fara að alþjóðlegum sáttmálum um meðferð stríðsfanga. Ef þeir eru ekki stríðsfangar á að leiða þá fyrir almenna dómstóla.

Stríð og ómennsk stjórnarstefna gera villimenn úr mönnum eins og dæmin sanna. Við getum ekki huggað okkur með því að þeir sem gerðu sig seka um glæpi í Abu Ghraib og öðrum fangelsum hafi verið undirmálsfólk. Fáfræði þeirra og ungur aldur hefur e.t.v. verið þáttur í því að auðveldari var að móta þá að vilja stjórnvalda. Þeir voru skilgetin afkvæmi kerfisins sem bjó þá til, hvatti þá áfram og skapaði aðstöðu fyrir þá til ofbeldisverka.

Nauðganir myndaðar í Abu Ghraib

Hjólað í vinnunna, Mosfellsbær-Blikastaðir-Kársnes

Leiðin liggur úr Þverholti í Mosfellsbæ framhjá Blikastöðum, yfir Úlfarsá/Korpu á göngubrúnni og síðan eftir Korpúlfsstaðavegi, Víkurvegi, Hallsvegi, Fjallkonuvegi undir Gullinbrú, Sævarhöfða, Elliðaárdal, Smiðjuvegi, Álfhólsvegi og Borgarholtsbraut (1. mynd).

Veðrið þennan dag var hvöss suðaustan átt með sviptivindum við fjöllin í Mosfellsbæ þannig að ég ákvað að fara leiðina framhjá Blikastöðum til að losna við sviptivindana.

 Ferðin er sýnd á eftirfarandi myndbandi. Myndavélin tók mynd á 30 sekúnda fresti og voru myndirnar 127 talsins síðan tengdar saman í myndband þar sem tvær myndir eru sýndar á sekúndu. Það tekur 63,5 sek. Ef myndbandið er skrýtið þarf kannski að klikka tvisvar á það.

 

Vindurinn var það hvass þennan dag að það var til bóta að fara upp á stíginn við Víkurveg og vera í skjóli af skjólbeltinu sem þarna er (2. mynd).

 

 

Við bæinn Skálará í Elliðaárdal er jafnan mikill sægur af kanínum sem úða í sig nýgræðingnum á slegnum "túnum" borgarinnar. Krakkarnir hafa gaman að þeim (3. mynd).

 

 

 

 

 

 Smiðjuvegur er gata sem þarf að endurgera því hún er of mjó fyrir þá þungu umferð sem þarna fer um og gangstéttirnar eru ófullnægjandi (4. mynd).

 

 

 

 

 

 Álfhólsvegur er mjög góð gata fyrir hjólandi, nægilega breið með  hóflegri umferð sem víðast hvar fer ekki of hratt. Mér finnst hún vanmetinn af hjólreiðamönnum því hún er besta austur-vestur tengingin á Digraneshálsi (5. mynd).

 

 

 

 

 

 

Þessi ferð:
Klukkan: 18:15
Vegalengd: 17,7 km
Meðalhraði: 17,7km/1.05klst = 16,9 km/klst
Ferðatími (myndir teknar): 63 mínútur

Bílastæði við Háskólann

Hildur Lilliendahl Viggósdóttir skrifar grein í Fréttablaðið í dag vegna undirskriftasöfnunar Stúdentaráðs þar sem mótmælt er hugmyndum um að koma upp gjaldskyldu á 5% af bílastæðum við Háskóla Íslands. Það er við Aðalbyggingu og Háskólatorg til að tryggja aðgengi fólks að þessum mikilvægustu þjónustustubyggingum og skrifstofum HÍ. Stúdentaráð telur það vera hluta af hagsmunabaráttu stúdenta að berjast fyrir því að geta lagt ókeypis í bílastæði næst mikilvægustu þjónustubyggingum HÍ og hindrað þar með aðgengi annarra að þjónustunni allan daginn. Ég skrifaði grein um þessi mál í Mbl. 2005. Ég get ómögulega haft samúð með Stúdentaráði í þessu máli.

Hildur hefur hafið undirskriftasöfnun gegn þessari undirskriftasöfnun Stúdentaráðs og hefur það reynt að leggja stein í hennar götu til að reyna að hindra að andstæð sjónarmið fái að heyrast.  Ég þurfti ekki að hugsa mig tvisvar um og skrifaði undir í kvöld. Ég hvet alla sem eru nemendur og starfsfólk við HÍ til að skrifa undir þessa undirskriftasöfnun.

Góð ályktun hjá Umferðarráði um hjólreiðar

Ályktun Umferðarráðs um hjólreiðar er mjög góð. Hún er greinilega skrifuð af þekkingu á hlut hjólreiða sem samgöngumáta í borginni. 

Umferð, er umferð allra samgöngumáta, bíla, vélhjóla, reiðhjóla, strætó og gangandi. Umferðarráð hlýtur að berjast fyrir jöfnum rétti allra samgöngumáta og ályktanir ráðsins og starf verða að endurspegla þennan jafna rétt. Því miður hafa íslensk stjórnvöld, ríki og sveitarfélög horft allt of mikið á þátt einkabílsins í samgöngum fram að þessu. Vonandi er að verða breyting þar á bæði hjá ríki og mörgum sveitarfélögum.

Á vef Landsamtaka hjólreiðamanna eru margvíslegar upplýsingar um hjólreiðar.

 Sömuleiðis eru pistlarnir á vef Fjallhjólaklúbbsins mjög fróðlegir.

Mikil fjölgun bifhjóla

Hjólavísar á götum Reykjavíkur

Síðasta haust voru málaðir svo kallaðir hjólavísar á nokkrar götur í Reykjavík . Það var á Suðurgötu sunnan Hringbrautar og Einarsnesi í póstnúmeri 107 og Langholtsvegi og Laugarásvegi í póstnúmeri 104.

Hvað eru hjólavísar?

Á ensku heita hjólavísar „Bike-and-chevron“. Þeir hafa verið notaðir víða um heim. T.d. í San Francisco og fleiri borgum í BNA, París í Frakklandi, Brisbane í Ástralíu, Zurich í Sviss og Buenos Aires í Argentínu. Hjólavísar eiga að gefa bæði hjólreiðamönnum og ökumönnum skýr skilaboð um að hjólreiðamenn eigi þarna rétt og það beri að taka tillit til þeirra.

Gagnsemi hjólavísa

Það hefur sýnt sig að þar sem hjólavísar eru notaðir finnst hjólreiðafólki það öruggara í umferðinni og ökumenn víkja betur frá hjólreiðafólki. Sumarið 2003 var gerð rannsókn í San Francisco á gagnsemi hjólavísa og voru niðurstöðurnar afgerandi. Þar sem hjólavísar voru á götum hélt hjólafólk sig 20 cm lengra frá kyrrstæðum bílum og var þannig í minni hættu á að lenda á bílhurð, sem opnast skyndilega. Þegar bílar fóru fram úr hélt hjólafólk sig um 10 cm lengra frá kyrrstæðum bílum en bílar sem fóru fram úr juku fjarlægð sína frá hjólreiðamanninum um 60 cm. Ef enginn hjólreiðamaður var á ferð höfðu hjólavísarnir samt þau áhrif að umferðin fór um 30 cm lengra frá kyrrstæðum bílum. Hjólavísar eru mjög ódýr lausn ef menn ætla að bæta umferðaöryggi og öryggistilfinningu hjólreiðafólks og fjölga þar með þeim sem hjóla. Það þarf ekki alltaf að breyta skipulagi og ráðast í umfangsmiklar og dýrar framkvæmdir eins og breikkun gatna, lagningu hjólareina eða hjólastíga.

Markmiðið með hjólavísum

• Að minna bílstjóra á að búast við umferð hjólandi á götunni.
• Að minna bílstjóra á að hjólreiðamenn mega hjóla lengra inni á akbraut, jafnvel þó þeir tefji aðra umferð, ef það er nauðsynlegt vegna þrengsla.
• Að minna bílstjóra á að víkja vel til hliðar þegar þeir taka fram úr hjólreiðamanni.
• Að upplýsa hjólreiðamenn um hvar best er að staðsetja sig á götunni með hliðsjón af kantinum eða kyrrstæðum bílum til að auka öryggi sitt.
• Að fjölga hjólreiðamönnum því mörgum finnst betra að hjóla á sérmerktum götum.

Á hvernig götum henta hjólavísar?

Hjólavísar henta fremur á götum þar sem fjöldi bíla og umferðarhraði er hóflegur, eins og á mörgum safn-  og tengibrautum. Sérstaklega vel reynast hjólavísar á eldri húsagötum, sem nú flokkast sem safn- eða tengibrautir þar sem margar innkeyrslur eru beint frá götu og bílum er lagt við gangstéttarbrún. Hjólreiðamaður sem freistast til að vera á gangstétt er við þessi skilyrði í meiri hættu en hjólreiðamaður sem er vel sýnilegur úti á götu.

En að hjóla á götum?

Það er ein af þversögnunum í öryggismálum hjólreiðafólks að það er í raun öruggara að hjóla á götum borgarinnar en á gangstéttum eða stígum sem þvera götur og innkeyrslur. Ef stutt er á milli gatnamóta og innkeyrsla eru fleiri punktar á ferð hjólreiðamanns þar sem árekstur getur orðið milli ökumanns og hjólreiðamanns. Til að koma í veg fyrir árekstur þarf hjólreiðamaður á gangstétt eða stíg að gæta sín við hver gatnamót og við hverja innkeyrslu. Hraði hans verður minni og gildi hjólsins sem samgöngutækis rýrnar. Að auki þarf hjólreiðamaður að taka tillit til gangandi umferðar enda er hann gestur á mannvirki sem er hannað fyrir hraða gangandi manns. Hætt er við að ökumaður sjái ekki gangandi eða hjólandi sem eru utan sjónsviðs hans á stígum og gangstéttum. Flestar rannsóknir á raunverulegum slysatölum víðsvegar um heim sýna að þeir sem hjóla eftir gangstéttum og stígum og þvera götur og innkeyrslur eru í meiri hættu á að lenda í árekstri en þeir sem deila akbrautum með bílum og eru þar innan sjónsviðs ökumanna. Hjólavísarnir eru einmitt málaðir á götuna þar sem hjólreiðamaður á að staðsetja sig til að vera innan sjónsviðs ökumanns. Á fáförnum húsagötum er mestan part óþarfi að mála hjólavísa enda henta þær götur vel til hjólreiða eins og þær eru nú.

Landsamtök hjólreiðamanna mæla með því að meðfram stofnbrautum verði byggðar brautir fyrir hjól til að tengja saman hverfi og sveitarfélög á höfuðborgarsvæðinu, sem nú eru sundurskorin af umferðaræðum. Þessar stofnbrautir þarf að byggja samkvæmt stöðlum þannig að þær henti til hjólreiða á 30 km hraða. Þær eru því öruggari sem færri gatnamót eru þar sem umferð hjólandi skarast við bílaumferð. Flestir stígar höfuðborgarsvæðisins uppfylla því miður ekki reglur fyrir hönnun hjólreiðabrauta og eru þar að auki með blandaðri umferð gangandi og hjólandi.

Fyrstu skrefin hafa nú verið stigin í að nota hjólavísa á Íslandi.  Eins og með margar nýjungar er eitt og annað sem má lagfæra. Meðal þess er að kynna hjólavísana betur og þróa viðmið varðandi staðsetningu hjólavísa á gatnamótum.

Ítarefni:

Landsamtök hjólreiðamanna: www.lhm.is
Fjallahjólaklúbburinn: www.ifhk.is
Þversagnir í öryggismálum hjólreiðafólks: http://tiny.cc/d9aCE
Samgönguhjólreiðar: http://tiny.cc/YOcxO
Brýnustu aðgerðir í málefnum hjólreiðamanna: http://tiny.cc/PwSAW
Skýrsla um hjólavísa San Fransisco (pdf;1,2mb): http://tiny.cc/reKai

1. mynd. Staðsetning hjólavísa við kyrrstæða bíla. (Úr San Francisco skýrslu)

 

2. mynd. Hjólavísar vísa leiðina framhjá niðurfalli á Laugarásvegi. (ljósmynd Páll Guðjónsson)

 

3. mynd. Hjólavísar við þrengingu í Einarsnesi. (ljósmynd Páll Guðjónsson)

 

Grein birt í Morgunblaðinu 16. maí 2009